In gesprek met Bas Rietdijk, voorzitter van het verantwoordingsorgaan van Pensioenfonds PGB
Nieuwe pensioen: waarborgen dat de overgang evenwichtig gaat
Bas Rietdijk (1949)
Bas Rietdijk studeerde wijsgerige en historische pedagogiek na een lerarenopleiding wis- en natuurkunde. Na 7 jaar leraarschap trainde hij 25 jaar ondernemingsraden, laatst bij GITP (Gemeenschappelijk Instituut voor Toegepaste Psychologie), waar hij directeur was van de Adviesgroepen Medezeggenschap en Organisatieontwikkeling. Daarnaast was hij bestuursvoorzitter en hoofd van de beleggingscommissie van het GITP-pensioenfonds. Bas is alweer 13 jaar met pensioen, zit nu ongeveer 1,5 jaar in het verantwoordingsorgaan van Pensioenfonds PGB en is sinds 1 januari 2024 de voorzitter.
De nieuwe regels voor pensioen brengen grote veranderingen voor ons allemaal. Wat betekent dit precies? En wie houdt toezicht op deze veranderingen? We spraken met Bas Rietdijk, sinds 1 januari voorzitter van het verantwoordingsorgaan (VO) van ons pensioenfonds. We spraken over de rol van het VO in de overgang naar het nieuwe pensioen. En over de impact van de nieuwe regels op alle deelnemers bij ons pensioenfonds.
Kun je kort uitleggen wat het VO doet?
"Het VO vertegenwoordigt de belangen van 3 groepen: deelnemers, gepensioneerden, en werkgevers bij Pensioenfonds PGB. We beoordelen het beleid van het bestuur van het fonds en geven advies over onderwerpen die van invloed zijn op de deelnemers. Dat betekent dat we het bestuur kritisch volgen en als het nodig is, advies geven over bepaalde stappen."
Het VO zorgt ervoor dat het bestuur verantwoording aflegt aan de vertegenwoordigers van de deelnemers. Het oordeel van het VO hierover staat elk jaar in het jaarverslag, zodat alle deelnemers inzicht hebben in het functioneren van het bestuur.
Verder overlegt het VO met de Raad van Toezicht (RvT) die toezicht houdt op het gevoerde beleid. Soms zijn RvT en VO met dezelfde thema's bezig; soms vullen RvT en VO elkaar aan. Uiteindelijk komt het VO met een oordeel over het gevoerde beleid en het gehouden toezicht. Dat oordeel maakt deel uit van het jaarverslag van Pensioenfonds PGB.
Het nieuwe pensioen vraagt om grote aanpassingen. Hoe bereidt het VO zich daarop voor?
"We zijn al sinds 2022 betrokken bij de voorbereidingen voor het nieuwe pensioen. Dat is ruim voordat de Wet toekomst pensioenen definitief aangenomen was. Dat was ook nodig, want het gaat over een megaoperatie. Het VO overlegt regelmatig met het bestuur en de Raad van Toezicht, vooral over het transitieplan dat in mei 2025 klaar moet zijn. Dit plan beschrijft hoe het fonds omgaat met de overgang naar het nieuwe pensioen. Hoewel het bestuur formeel niet altijd verplicht is om advies aan het VO te vragen, hebben we afgesproken nauw samen te werken. Zo voorkomen we dat we later voor onverwachte uitdagingen komen te staan."
Wat verandert er voor de deelnemers door de nieuwe regels voor pensioen?
"Een van de belangrijkste veranderingen is dat deelnemers direct hun eigen pensioen opbouwen. In het huidige pensioensysteem betalen jonge werknemers vaak te veel en oudere deelnemers te weinig. Dat wordt in het nieuwe systeem anders verdeeld, waardoor iedereen zijn of haar 'eigen pensioenpot' krijgt. Hoewel het idee van een eigen pensioenpot aantrekkelijk klinkt, is het vooral een administratieve verandering. Het nieuwe pensioen blijft een collectief pensioensysteem waarbij de pensioenen straks individueel worden bijgehouden, maar geen persoonlijke eigendom zijn.
Wat doet het VO om te zorgen dat de overgang eerlijk verloopt?
"Het VO heeft de taak om te waarborgen dat de overgang naar het nieuwe pensioen evenwichtig is. Dat betekent dat we erop toezien dat geen enkele groep benadeeld wordt. We stellen kritische vragen: is de keuze eerlijk voor zowel gepensioneerden als werkenden? Hoe zit het met ex-deelnemers, die pensioen bij ons hebben staan, maar nu niet meer actief opbouwen? Zo houden we het overzicht en kunnen we eventuele scheefgroei signaleren."
Vooral de keuze over ‘invaren’ is een belangrijke stap in de transitie. Wat betekent dat?
"Invaren betekent dat je al opgebouwde pensioen omgezet wordt in een bedrag voor in de nieuwe pensioenpot. Zo blijven het oude (huidige) en het nieuwe pensioen bij elkaar. Pensioenfonds PGB is een complex pensioenfonds, omdat er zoveel verschillende bedrijfstakken en werkgevers bij aangesloten zijn. Dat betekent veel verschillende pensioenregelingen. Elk bedrijf dat niet onder een sector valt, moet samen met sociale partners beslissen of ze willen invaren of niet. Ons pensioenfonds biedt een standaardkeuzemenu om dit proces te vereenvoudigen. Dat is verstandig, want complexiteit kost nu eenmaal geld. Het is een mooi stukje service naar vooral de kleinere werkgevers. Op deze manier wordt de overgang voor alle betrokken partijen behapbaar en voorkomen we dat complexiteit de kosten onnodig verhoogt."
Als het over pensioenen gaat is het goed om steeds onderscheid te maken tussen het al opgebouwde pensioen en nog op te bouwen pensioen. We verwachten dat je vanaf 1 januari 2027 pensioen opbouwt volgens de regels van het nieuwe pensioen. Het pensioen dat je al hebt opgebouwd gaat ook over naar de nieuwe pensioenpot. Dat heet invaren. Als sociale partners dat willen, doen zij in hun transitieplan een verzoek tot invaren. Maar dat hoeft niet. Als er goede redenen voor zijn kunnen zij ervoor kiezen om niet in te varen. Voor het al opgebouwde pensioen blijven dan de huidige (oude) regels voor pensioen gelden.
Tot slot, wordt het pensioenstelsel beter door het nieuwe pensioen?
"De nieuwe pensioenwet lost een aantal knelpunten uit het huidige systeem op die echt opgelost moesten worden. Ik denk dat het pensioen voor sommige mensen meer zal aansluiten bij hun verwachtingen. Bijvoorbeeld jonge werknemers, die vanaf dag één hun eigen pensioen opbouwen. Persoonlijk blijf ik wel kritisch, want het vraagt ook om een flinke investering in tijd en middelen. Stel je voor dat je ongeveer € 32 miljard pensioenvermogen op een evenwichtige en rechtmatige manier administratief moet verdelen over ongeveer 350.000 ‘individuele potjes’. En dat moet je dan maandelijks herberekenen. Voor het pensioenfonds betekent dit ook een grote administratieve operatie, waar een nieuw en modern automatiseringssysteem voor nodig is. De transitie is een kostbare mega operatie en de uitvoering wordt complexer.”
Wat doet het verantwoordingsorgaan (VO)?
Het VO van Pensioenfonds PGB vertegenwoordigt deelnemers, gepensioneerden en werkgevers. Het controleert en beoordeelt het beleid en bestuur van het pensioenfonds. Ook adviseert het VO over belangrijke keuzes, zoals de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel, zodat de belangen van iedereen worden meegenomen in de besluitvorming. Meer informatie over het VO en het pensioenfonds vind je op pensioenfondspgb.nl/over-pensioenfonds-pgb.