Frans van de Veen is sinds 1 januari 2022 portefeuillehouder Balansbeheer in het bestuur van Pensioenfonds PGB met specifieke verantwoordelijkheid voor het duurzaam beleggingsbeleid. We maken graag even nader kennis met iemand die ‘de centen van alle deelnemers beheert’.

Generalist

Frans is weliswaar nieuw bij Pensioenfonds PGB maar beslist geen groentje als het gaat om pensioen. Hij is coördinator bij de pensioenafdeling van CNV Vakmensen en zat de afgelopen jaren in meerdere pensioenfondsbesturen. Ook zit hij in het bestuur van het pensioenfonds van Unilever. ‘Ik ben een generalist als het gaat om pensioen. Ik vind het mooi om iets van verschillende kanten te kunnen bekijken.’

Verhogen pensioenen

Dat komt goed uit. Want zijn komst viel gelijk met een dekkingsgraad, die voor het eerst in jaren hoog genoeg was om de pensioenen te kunnen verhogen. Slechts toen nog met 0,23%. Frans: ‘Veel mensen vinden dat moeilijk te begrijpen. Waarom niet meer, zeker gezien de oplopende inflatie? Die snap ik. Maar er zitten gewoon wettelijke regels aan vast. Bij een dekkingsgraad van 100% heb je precies genoeg in kas om alle pensioenen nu en in de toekomst uit te keren. Maar je moet wel een marge hebben, voor als het slechter gaat. Daarom hanteert de overheid 110% als ondergrens voor indexatie. Wij hadden eind december een dekkingsgraad van 111,5%. En dan kom je met allerlei berekeningen uit op die 0,23%. Door versoepelde wetgeving in juli 2022 is er gelukkig ruimte ontstaan om de pensioenen extra te verhogen met 2,77%.' [Lees hier ons nieuwsbericht over de verhoging. red.]

Risico en rendement hand in hand

Pensioenfonds PGB deed in oktober vorig jaar een risicobereidheidsonderzoek onder deelnemers. Over het algemeen blijkt daaruit dat gepensioneerden minder risico willen lopen met beleggingen dan werknemers die pensioen opbouwen: ‘Op zich logisch, maar zonder risico heb je ook geen rendement. Want pensioen gaat niet alleen over hoeveel pensioen je hebt opgebouwd, of hoeveel pensioen je nu krijgt, maar ook of je daar morgen nog hetzelfde mee kan kopen, of overmorgen. En dan heb je het over indexatie, over verhoging. Dat is wat we willen: zoveel rendement maken dat je pensioen mee kunt laten lopen met de stijging van de kosten. Rendement is dus een onlosmakelijk onderdeel van het pensioenverhaal; het is de reden waarom je belegt. Dus om te kunnen verhogen, moet je ook risico willen lopen. Risico en rendement zijn twee zijdes van dezelfde munt. Geen risico, geen rendement.’

Duurzaam beleggen is beter

Oké, maar geeft duurzaam beleggen dan niet een hoger risico dan ‘gewoon’ beleggen? Frans reageert stellig: ‘Nee, juist niet! Duurzaam beleggen levert het beste resultaat op juíst omdat het minder risicovol is. In een groot onderzoek uit 2016 van de Deutsche Bank en de Universiteit van Hamburg* bijvoorbeeld, is gekeken naar meer dan 2.000 onderzoeken tussen 1970 en 2015 op het gebied van rendement en duurzaamheid. Daaruit bleek dat er in 60% van de gevallen een positieve relatie was tussen duurzame beleggingen en rendement, en omgekeerd met risico; dat nam dus af. In 30% maakte het niet uit, en bij slechts 10% was er een negatieve correlatie. In het denken over duurzaam beleggen in de beleggingswereld is het nu wel common sense dat het in ieder geval geen geld kost, maar wel het risico verlaagt. Als je dat tot je door laat dringen, ben je eigenlijk stom bezig als je het niét doet. Zelfs de hele grote vermogensbeheerders in de wereld hebben de draai gemaakt naar duurzaam beleggen.’

* DWS and University of Hamburg 2015: ESG & Corporate Financial Performance: Mapping the global landscape.

Beleggingsovertuigingen

Maar waaróm geeft duurzaam beleggen dan minder risico? Frans: ‘Op een moment dat je belegt in een bedrijf wat het op diverse duurzaamheidsvlakken niet goed doet, dan kan er aansprakelijkheid of faillissement ontstaan in de toekomst. Als je bijvoorbeeld de omgeving hebt vervuild en je doet er niks mee. Of je schoffeert je werknemers. Dan weet je dat je misschien niet morgen, maar wel ergens de komende jaren problemen gaat krijgen. Mijn ervaring, ook als vakbondsbestuurder, is dat op een moment dat een bedrijf zich niet verantwoordelijk voelt voor zijn mensen en zijn omgeving, het dan vaak ook op andere aspecten misgaat. Daar wil je niet in beleggen. Dat hebben wij nu ook duidelijk in onze beleggingsovertuigingen opgenomen: we gaan elke belegging wegen op de aspecten risico, rendement, kosten én duurzaamheid. Het vierkantje van beleggen noemen we dat.’

De samenleving als geheel

Frans is dus groot voorstander van duurzaam beleggen, alleen al vanwege de financiële kant. Maar ook omdat hij kansen wil benutten om bij te dragen aan een betere wereld: ‘Pensioen gaat niet alleen over de financiële uitkering die je nu krijgt, of over twintig jaar, maar óók om de wereld waarin je die uitkering kunt uitgeven, nu en over twintig jaar. Daarom noemen we het ook geen maatschappelijk verantwoord beleggen meer. Het is veel breder: het gaat om de duurzame relatie die je hebt met de samenleving, met je omgeving. We willen allemaal een goed pensioen, maar daar ook van kunnen genieten in een leefbare samenleving. Door duurzaam te beleggen kunnen we daar ook een bijdrage aan leveren.’

Wat past bij ons

Het beleid van ons fonds stoelt op drie pijlers vertelt Frans: beperken (bedrijven en landen uitsluiten), versterken (invloed uitoefenen op bedrijven) en benutten (in duurzame ondernemingen beleggen). ‘Maar bij elke keuze moeten we ons ook afvragen: past het bij Pensioenfonds PGB? We hebben deelnemers uit de procesindustrie, de chemie, en kunststof en rubberindustrie om maar iets te noemen. We gaan echt niet zeggen, in dat soort bedrijven beleggen we niet. We zeggen wél: we willen beleggen in bedrijven die duurzaam willen zijn en ook daadwerkelijk stappen maken. Dat betekent, hoe wil je van nu naar de toekomst? Wat ben je van plan als het gaat om klimaat, om je mensen, om governance (goed bestuur, red.)? Op het moment dat je producten wil maken op dezelfde manier als je nu doet, en niet kijkt hoe je kunt veranderen, dan ben je geen interessante belegging. Als je een transitie wilt maken, dan kun je wel een interessante belegging zijn.’

Groen beleggen is niet zwart-wit

Dat duurzaam beleggen nog niet zo eenvoudig is blijkt ook uit enkele voorbeelden die Frans geeft. ‘Bijvoorbeeld, als je windparken op zee wilt. Wat gebeurt er dan met de natuurlijke habitat in die zee. En als je een dam bouwt om waterkrachtcentrales te maken, dan is dat goed voor het klimaat, maar wat doe je met de mensen die in dat dal wonen? En iets kan veel werkgelegenheid geven, maar als dat is in een sector waar je moeite mee hebt, wat doe je dan? We moeten daar als bestuur goed over nadenken. En onze deelnemers en gepensioneerden erbij betrekken. Want wat ik wil is dat mensen trots zijn dat ze bij Pensioenfonds PGB zitten. Omdat we goeie dingen doen!’